Ngày 19 tháng 01 năm 2025 sẽ là một cột mốc quan trọng với TikTok – nền tảng phát video ngắn số một thế giới.
Nguyên nhân bắt đầu từ tháng Tư năm nay, khi Joe Biden ký vào luật lưỡng đảng, trong đó có yêu cầu về việc Trung Quốc phải từ bỏ quyền kiểm soát với siêu ứng dụng kể trên, nếu không, nó sẽ bị cấm trên toàn bộ lãnh thổ Hoa Kỳ.
Kể từ đó, một cuộc chiến pháp lý căng thẳng đã xảy ra. Đặc biệt, trong bối cảnh thương mại Mỹ – Trung dần xấu, lệnh cấm TikTok dường như sắp thành hiện thực. Điều gì đã khiến nền tảng này gặp khó? Lệnh cấm sẽ tác động thế nào đến các thị trường? Ai là “kẻ thắng cuộc cuối cùng” trong cuộc chiến này? Cùng tìm hiểu qua bài phân tích hôm nay.
Tại Sao TikTok Phải Đối Diện Với Lệnh Cấm Tại Mỹ?
An ninh quốc gia là lý do chính khiến Mỹ mạnh tay như thế. Diễn biến pháp lý có thể gói gọn như sau:
- Tháng 4/2024: Tổng thống Joe Biden ký ban hành đạo luật yêu cầu ByteDance phải thoái vốn khỏi TikTok tại Mỹ trước ngày 19/1/2025; nếu không, ứng dụng sẽ bị cấm hoạt động trên toàn quốc.
- Tháng 9/2024: Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ tổ chức phiên tranh biện về các thách thức pháp lý đối với đạo luật này.
- Tháng 12/2024: Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ duy trì phán quyết yêu cầu ByteDance phải bán TikTok hoặc đối mặt với lệnh cấm, bác bỏ lập luận của TikTok rằng đạo luật vi phạm quyền tự do ngôn luận theo Tu chính án thứ nhất.
Về phía Mỹ, họ tập trung vào quan điểm cho rằng Trung Quốc đang “vũ khí hóa” TikTok, biến nó thành công cụ thu thập dữ liệu, kiểm soát hành vi và thao túng người dân Mỹ. Tất cả những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến người dân và nền quốc phòng của họ.
Phản ứng của ByteDance sau tuyên bố này, nhìn chung, dựa vào số lượng nhà sáng tạo nội dung hiện tại trên nền tảng của họ. Nền tảng chia sẻ video ngắn số một cho rằng, lệnh cấm sẽ gây ra thiệt hại không thể khắc phụ cho hơn 170 triệu người dùng và nhà sáng tạo nội dung tại Mỹ.
Tuy lý do đã nêu ở trên có phần thuyết phục, nhưng thực chất bức tranh toàn cảnh còn rộng lớn hơn thế khi đặt vụ việc này trong mối quan hệ thương mại Mỹ – Trung ngày một xấu đi. Chúng ta sẽ đi sâu hơn vào vấn đề này trong phần sau của bài viết.
TikTok Bị Cấm: Tác Động Có Lớn Như Chúng Ta Tưởng?
Sự thật thì tác động còn lớn hơn chúng ta tưởng rất nhiều! Song, “kẻ thắng” – “người thua” trong câu chuyện này còn thú vị hơn nữa.
Tác Động Đến Thị Trường Mạng Xã Hội
Nói đến nền tảng mạnhgxã hội được hưởng lợi nhiều nhất từ việc TikTok bị cấm, dễ nhận thấy Instagram Reels, Youtube Shorts sẽ trở thành các “phễu” hứng traffic.
Cùng điểm qua các số liệu quan trọng về các nền tảng chia sẻ video ngắn hàng đầu hiện nay:
Theo số liệu từ Allied Market Research, thị trường các nền tảng chia sẻ video ngắn (short video platform) trên toàn cầu được định giá ở mức 1,6 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến đạt 3,3 tỷ USD vào năm 2032. Tốc độ tăng trưởng CAGR là 8,1% từ năm 2024 đến năm 2032.
Với một “đại dương xanh” như thế, nhưng chỉ có một vài cái tên lớn đang cạnh tranh, việc chiếm lĩnh thị phần để tạo rào cản gia nhập là chiến lược bắt buộc.
Do đó, việc Tiktok mất đi một lượng lớn người dùng hàng tháng, sẽ giúp các nền tảng như Reels và Shorts có cơ hội chiếm lĩnh thị phần lớn hơn. Và với sự hỗ trợ của nền tảng gốc, bao gồm lượng người dùng lớn, hạ tầng vững chắc, và đặc biệt là nguồn vốn dồi dào, công cuộc “bành trướng” của các gã khổng lồ công nghệ sẽ dễ dàng hơn nữa.
Tác Động Đến Nền Kinh Tế Sáng Tạo Nội Dung
Khu vực Bắc Mỹ hiện nắm giữ đến 40% thị phần trong nền kinh tế sáng tạo nội dung (Creator Economy).
Tính đến năm 2025, nền kinh tế sáng tạo ở Bắc Mỹ trị giá khoảng 32,28 tỷ USD – cao hơn gấp đôi so với châu Âu (15,35 tỷ USD).
Đến năm 2030, con số này dự kiến sẽ tăng hơn 4 lần lên 142,91 tỷ USD. Con số này dự kiến sẽ nhiều hơn Châu Á, Châu Âu và Nam Mỹ cộng lại.
Với việc 170 triệu người dùng bị ảnh hưởng, tức nguồn thu quảng cáo từ hàng trăm triệu người này sẽ bị gián đoạn do chuyển dịch nền tảng. Các thương hiệu sẽ phải đối mặt với một số vấn đề về dạng nội dung, đối tượng hợp tác, chiến lược mạng xã hội hoặc đơn giản là các vấn đề kỹ thuật về kinh doanh đa nền tảng.
TikTok Bị Cấm: Tác Động Đến Thị Trường Quảng Cáo Số
Ở chiều ngược lại, các nền tảng quảng cáo khác như Meta, Google, sẽ thu được nguồn lợi quảng cáo cực lớn khi các nhà quảng cáo giờ đây có ít sự lựa chọn hơn.
Nếu như bạn chưa biết, kể từ năm 2019, chi tiêu quảng cáo trung bình (ad spending per user) trên các nền tảng video ngắn đã “vượt mặt” quảng cáo trên TV, và đang ngày càng thu hẹp với quảng cáo video trên nền tảng số. Cụ thể:
- Mức chi tiêu quảng cáo trên nền tảng video ngắn đạt 99,43 tỷ USD
- Chi tiêu quảng cáo mỗi người trên nền tảng video ngắn đạt 17,46 USD
Giờ đây, thu nhập của các “gã khổng lồ” từ quảng cáo sẽ tăng hơn bội phần. Vốn dĩ, họ đã thống trị mảng digital, nay còn được bổ sung thêm nguồn vốn từ các nền tảng video ngắn. Phải nói, đây là một cơ hội tuyệt vời cho các ông lớn công nghệ tại Mỹ.
Bức Tranh Lớn Hơn: Căng Thẳng Thương Mại Mỹ – Trung
Chúng ta đã nhắc đến vấn đề này quá nhiều trong các bài viết của Doo Prime. Cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc chưa bao giờ nguội lạnh, nay tiếp tục leo thang với lệnh cấm TikTok, làm nổi bật những mâu thuẫn sâu sắc trong mối quan hệ song phương.
Lệnh cấm này không chỉ là vấn đề kinh tế, mà còn thể hiện sự cạnh tranh quyền lực trên mặt trận công nghệ và an ninh quốc gia. Dưới đây là các khía cạnh phân tích cụ thể:
Cuộc Chiến Công Nghệ
Lệnh cấm TikTok là một động thái cứng rắn của Mỹ nhằm giảm bớt ảnh hưởng của Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ số và dữ liệu lớn. Trước TikTok, Mỹ đã cấm Huawei cung cấp thiết bị viễn thông 5G, ngăn chặn ZTE tiếp cận công nghệ chip của Mỹ và cấm vận một số ứng dụng của Trung Quốc như WeChat.
Ở chiều ngược lại, có thể trả đũa bằng cách nhắm vào các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ đang hoạt động tại Trung Quốc như Apple, Tesla, và Qualcomm bằng cách kiểm soát xuất khẩu với các nguyên liệu thiết yếu để sản xuất chất bán dẫn.
Dưới đây là bảng các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung trong những năm gần đây:
Hiệu Ứng Lan Truyền
Sự kiện lần này có thể kích thích các quốc gia khác xem xét lại mối quan hệ của họ với TikTok và các công ty công nghệ Trung Quốc. Các quốc gia như Úc, Ấn Độ, Canada và EU đều đã thể hiện sự lo ngại về vấn đề bảo mật dữ liệu từ các ứng dụng Trung Quốc.
Ở châu Âu, đạo luật GDPR (Quy định Bảo vệ Dữ liệu Chung) đã thúc đẩy các quốc gia thành viên EU áp dụng các tiêu chuẩn bảo mật dữ liệu cao hơn. Nếu TikTok bị coi là mối đe dọa an ninh, các quốc gia này có thể áp dụng các biện pháp tương tự.
Liệu TikTok Có Thể Tồn Tại Mà Không Cần Thị Trường Mỹ?
Vẫn có thể, vì đó làm một doanh nghiệp của quốc gia tỷ dân!
Trên trang web của mình, TikTok tự hào rằng đây là ứng dụng được tải xuống số 1 tại hơn 40 quốc gia. 170 triệu người dùng tại Mỹ cũng chỉ là một phần nhỏ trong tổng số hơn một tỷ người dùng của họ. ByteDance đã và đang “ăn nên làm ra với” Douyin, với hàng trăm triệu người dùng nội địa.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, Mỹ là thị trường có giá trị nhất vì có rất nhiều nhà quảng cáo lớn sẵn sàng trả tiền để tiếp cận người tiêu dùng Mỹ. Và việc bị cấm ở Mỹ sẽ khiến phần còn lại của thị trường toàn cầu của TikTok gặp rủi ro, do hiệu ứng lan truyền đã đề cập ở trên.
Bên cạnh đó, lệnh cấm cũng sẽ “giết chết” tham vọng lớn của TikTok trong việc mở rộng phiên bản TikTok Shop tại Mỹ, một mô hình kinh doanh tăng trưởng nhanh nhất của họ.
Kết Luận
Lệnh cấm TikTok, nếu được thông qua, sẽ giáng những đòn nặng nề đến các thị trường khác nhau. Trong đó, nổi bật nhất là thị trường quảng cáo và kinh tế sáng tạo.
Với hàng trăm triệu người dùng hàng tháng, việc cấm một nền tảng sẽ tạo ra thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp trung bình, vốn đang đầu tư vào nguồn lực vào ứng dụng giải trí phổ biến bậc nhất này. Chưa kể đến đó là cơ hội việc làm, thu nhập, công sức của hàng triệu nhà sáng tạo nội dung tại Mỹ đều đang đứng trước nguy cơ “đổ sông đổ bể”.
Ở góc nhìn chính trị, đây sẽ là bước tiếp theo trong cuộc chiến thương mại, công nghệ Mỹ – Trung, tạo ra hiệu ứng lan truyền khiến các doanh nghiệp của cả hai nước phải chịu nhiều ảnh hưởng.
Kịch bản nào sẽ diễn ra tiếp theo? Liệu TikTok sẽ thực sự bị cấm? ByteDance sẽ bán đi đứa con cưng của mình, hay chấp nhận rút lui khỏi thị trường này? Theo dõi Doo Prime để không bỏ lỡ bất kỳ thông tin nào.
Tuyên Bố Rủi Ro
Chứng Khoán, Hợp Đồng Tương Lai, CFDs và những sản phẩm tài chính khác tiềm ẩn rủi ro cao bởi sự biến động về giá trị và giá cả của các công cụ tài chính cơ bản. Do những biến động bất lợi và không thể đoán trước của thị trường, sẽ xuất hiện các khoản lỗ lớn vượt quá mức đầu tư ban đầu mà nhà giao dịch có thể phải chịu trong khoảng thời gian ngắn.
Vui lòng đảm bảo rằng bạn đã đọc và hiểu đầy đủ các rủi ro giao dịch của công cụ tài chính tương ứng trước khi tham gia vào bất kỳ giao dịch nào với chúng tôi. Bạn nên tìm kiếm lời khuyên chuyên môn độc lập nếu bạn không hiểu những rủi ro mà chúng tôi đề cập tại đây.
Tuyên Bố Miễn Trừ Trách Nhiệm
Thông tin được hiển thị trong blog này chỉ nhằm mục đích tham khảo, không phải là tư vấn đầu tư, khuyến nghị, ưu đãi hoặc lời mời chào mua hoặc bán bất kỳ công cụ tài chính nào. Thông tin trên không xem xét bất kỳ mục tiêu đầu tư hoặc tình trạng tài chính cụ thể nào của người đọc. Các tham chiếu hiệu suất trong quá khứ không phải là chỉ số đáng tin cậy về hiệu suất của sản phẩm tương ứng trong tương lai. Doo Prime và các chi nhánh liên quan không đưa ra bất kỳ tuyên bố hay bảo đảm nào về tính chính xác hoặc đầy đủ của thông tin, và không chịu trách nhiệm pháp lý đối với bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại nào phát sinh từ việc sử dụng thông tin, hoặc từ các khoản đầu tư nào được thực hiện dựa trên thông tin đó.
